موسیقی و بهار

همین که هوای بهاری به صورت آدم می‌خورد، روحش پر می‌کشد برای هرچیز سبک: رنگ‌های سبک، طعم‌های سبک، حتی شوخی‌های سبک... در ایران روز سیزدهم فروردین را به شوخی می‌گذرانیم، همان‌طور که غربی‌ها روز اول آوریل را که امسال با دوازدهم فروردین مقارن بود، به شوخی و سبکی و سربه‌سر گذاشتن می‌گذرانند.

آهنگ‌سازان زیادی برای بهار موسیقی نوشته‌اند و مشهورترینشان احتمالا ویوالدی است که برای هر چهار فصل نوشته است و بهارش به هر گوشی آشناست.

هوای بهاری، موسیقی‌های بهاری هم می‌طلبد. پس بد نیست، چندی از این آثار را بجویید و بشنوید. از معرفی چهارفصل ویوالدی صرف‌نظر می‌کنیم و چه‌بسا که نوشتاری جداگانه به این اثر اختصاص دهیم. البته یادآوری می‌کنیم که این فهرست ترتیب خاصی ندارد و برای جستجوی آسان‌تر، نام هر قطعه را با حروف لاتین نیز تحریر می‌کنیم تا جستجوشان آسان‌تر شود.

1.    فراز چکاوک، اثر وون ویلیامز (Vaughan Williams – The Lark Ascending)
رَلف وون ویلیامز، آهنگ‌ساز اهل انگلستان به اشعار جرج مِرِدیت، شاعر هموطن خود علاقه‌مند بود و از روی شعری به نام فراز چکاوک، دوئت یا دونوازی‌ای برای ویولن و پیانو نوشت، اما درست در همان روزهای نگارش اثر جنگ جهانی اول آغاز شد و پس از پایانش، ویلیامز، اثر را برای تک‌نوازی ویولن و ارکستر بازنویسی کرد.

2.    ترانه‌ی بهاری، اثر مندلسزون (Mendelssohn: Spring Song)
مندلسزون مجموعه‌ای از قطعه‌های کوتاه برای پیانو نوشت که به نام «ترانه‌های بی‌کلام» شناخته می‌شوند. ترانه‌ی ششم از جلد ششم این مجموعه، ترانه‌ی بهاری است که گاهی به نام کَمْبِروِل گرین (Camberwell Green) نیز شناخته می‌شود.

3.    سمفونی بهار، اثر روبرت شومان (Schumann – The Spring Symphony)
روبرت تا پیش از ازدواج با کلارا سمفونی ننوشته بود. کلارا در خاطراتش نوشته که «عرض پیانو برای تخیلات روبرت کم است، او هرچه برای پیانو می‌نویسد، گوهر ارکستری دارد.» و چنین شد که روبرت نخستین سمفونی خود را در چهار روز روی کاغذ آورد و عنوانش را هم از شعری از ادولف بوتگر گرفت و به نام بهار مزینش کرد.

4.    والس گل‌ها، اثر پیوتر الییچ چاکوفسکی (Tchaikovsky – Waltz of the Flowers)
والس گل‌ها قطعه‌ای است که در پرده‌ی دوم از باله‌ی فندق‌شکن اجرا می‌شود. در آغاز والس، همه چیز بر دوش هارپ است که به کادانسی شکوه‌مند ختم می‌شود و سپس هورن‌ها به میان می‌آیند و تم اصلی قطعه را اجرا می‌کنند که راستی یادآور بهار است.

5.    بهار دل‌نشین، اثر روح‌الله خالقی
این اثر نام‌آشنا و گوش‌نواز بر اساس شعری از بیژن ترقی ساخته شده است و بار نخست، با اجرای درخشان غلامحسین بنان در گوش و جان مردم ایران جای گرفت. این تصنیف بهاری را شمار زیادی از هنرمندان ایرانی نیز اجرا کرده‌اند و شاید که با صدای خوانندگان دیگری نیز برای شنوندگان نسل‌های نو آشناتر باشد.