عطر بهاراستاد ناصر نظر
آیا موسیقی بر رشد گیاهان تاثیر دارد ؟

آیا موسیقی بر رشد گیاهان تاثیر دارد ؟

هیچ وقت فکرش را کرده‌اید که موسیقی بر رشد گیاهان خانه‌تان تأثیر می‌گذارد؟ آیا چنین ایده‌ای اصلا باورپذیر است؟ موسیقی را باید به گوش شنید و گیاهان هم از چنین اندامی بهره ندارند. پس چرا اصلا می‌توان چنین فکری را به سر راه داد؟

از دهه‌ی 1960 این ایده در سر بشر بوده که موسیقی رشد گیاهان را شتاب می‌دهد. دکتر سینگ در دانشگاه آناماله در هندوستان در رشته‌ای از آزمایش‌ها دریافت که گیاه بالزام به نوای موسیقی کلاسیک واکنشی مثبت نشان می‌دهد و نزدیک به 20٪ رشدش تندتر می‌گردد.

سپس در رشته آزمایش‌های بعدی، پژوهش‌گران این دانشگاه نتیجه گرفتند که گیاهان به صدای ویولن بیش از همه واکنش نشان می‌دهند. در پی این آزمایش‌ها، یوجین کَنبی، مهندس و محقق کانادایی، مزرعه‌ی گندم خود را به بلندگوهایی مجهز کرد و ساقه‌ی گندم‌ها را به نوای باخ آشنا کرد و ناگهان دید که محصول زمینش 66٪ پربارتر بوده است.

بسیاری از نمونه‌های بعدی نیز همین نتیجه‌ها را تأیید می‌کرد، اما چه توضیحی می‌توان برای این پدیده پیدا کرد؟ گاهی برخی از هنرآموزگاران درباره‌ی شنیدن با دیافراگم و دریافتن طنین اصوات با اندامی به‌جز گوش سخن می‌گویند.

هِلِن کِلِر هم در نامه‌ای درباره‌ی تجربه‌اش از سمفونی 9 بتهوون می‌گوید: «گرچه نابینا و ناشنوا هستم، اما در روزنامه‌ی نابینایان می‌خواندم که چیزی به نام رادیو آمده که نابینایان هم می‌توانند صدایش را بشنوند. من برای نابینایان جهان خوشحال بودم، ولی خودم نمی‌توانم بشنوم. یکی از بستگانم پیشنهاد داد که دستم را روی بلندگوی رادیو بگذارم و نمی‌دانم چطور بگویم که چه احساس عجیبی داشتم. راستی سمفونی 9 بتهوون را شنیدم.»

البته به‌هیچ‌روی نمی‌توان از چنین تجربه‌ای نتیجه گرفت که گیاهان هم موسیقی را به همین شکل می‌شنوند، ولی می‌توان فرض گرفت که موسیقی فقط به واسطه‌ی گوش دریافته نمی‌شود و چه‌بسا که دیگر جانداران هم بتوانند اشکالی از آن را تجربه کنند.

بهترین نظریه‌ای که این پدیده را توضیح می‌دهد، ناظر است بر طنین اصوات و تأثیرشان بر گیاهان. گیاهان مواد مغذی را به واسطه‌ی سیتوپلاسم به نقاط مختلف اندامشان منتقل می‌کنند و طنین برخی از امواج صوتی سبب می‌شود تا این فرایند تسریع گردد.

برخی از طرفداران این نظریه می‌گویند که در مناطق جنگلی و محل سکونت پرندگان، گیاهان تندتر رشد می‌کنند، درست به همین دلیل که نغمه‌ی پرندگان عامل شتاب گرفتن حرکت پروتئین و دیگر مواد مغذی در میان‌یاخته یا همان سیتوپلاسم گیاهان می‌شود.

آیا می‌توان به همین‌ها بسنده کرد و گفت به‌راستی تأثیر موسیقی بر رشد گیاهان امری قطعی است؟ دانشگاه کالیفرنیا در شهر سانتا باربارا رشته‌ای از آزمایش‌ها برپا کرده و این فرضیه را مردود اعلام کرده است، چراکه به باور پژوهش‌گران این دانشگاه، متغیرهای بسیاری در میان است که به این آسانی نمی‌توان نادیده‌شان گرفت. با این همه، شاید این پدیده در آینده‌ی نزدیک روشن‌تر گردد.